Buy now, regret later

gepubliceerd: maart 2025

Beeld: Stang Gubbels

"Helemaal losgaan met shoppen kan gewoon. Met ons kun je binnen 14 dagen betalen of in 3 delen. Zo shop je zorgelozer dan ooit." Zinia by Santander

Online shoppen, wie doet het niet? Lekker makkelijk, je hoeft je huis niet eens uit. Ook als je geen stacks met monnie hebt, kun je dat mooie truitje, die dikke jeans of dope pattas toch bestellen. Want heb je het geld niet op je rekening? Dan kies je toch gewoon voor buy now, pay later!

Te mooi om waar te zijn? Inderdaad!

Buy now, pay later is in de praktijk een nieuwe manier om in de schulden te komen. Er zijn inmiddels vele aanbieders, met soms verbloemende namen, zoals Klarna, Adyen, Riverty en Zinia.

Kijk, als je nooit geleerd hebt om met geld om te gaan, bijvoorbeeld omdat het er nooit was, dan is het extra verleidelijk om op een knop te klikken: betaal later. Voordat je door hebt wat je (aan écht geld) uitgeeft en dat je eigenlijk een schuld aangaat, heb je je al gehecht aan dat nieuwe kledingstuk.

En het is overigens niet alleen meer online dat dit kan. Ook in fysieke winkels is op afbetaling kopen inmiddels mogelijk. Dus als je 19 bent en bij de H&M staat met je vrienden, kun je gewoon ‘pay later’ aanvinken.

Zeker jongvolwassenen en kwetsbare mensen kunnen de gevolgen van zo’n beslissing vaak niet goed overzien. Maar zodra je te laat bent met afbetalen, loopt de rekening snel op door herinneringskosten (= boetes) die uiteindelijk hoger kunnen uitvallen dan het aanvankelijke aankoopbedrag. En wanneer de brieven van schuldeisers zich vervolgens opstapelen, zie dan je stress nog maar onder controle te houden.

Entree: Socialdebt

Stichting Socialdebt zorgt ervoor dat een beginnende schuld niet verder oploopt. Je kan het zien als een soort sociaal incassobureau; Socialdebt neemt de schulden van de schuldeisers over en reduceert alle openstaande rekeningen tot één overzichtelijk bedrag. Samen met de jongere maken ze een aflossingsplan, zonder boetes en verhogingen.

Het aantal jongeren met schulden is de afgelopen 5 jaar met 70% gestegen naar 34.000 jongeren per jaar. En Rotterdam, waar Socialdebt is opgericht, is de ‘schuldenhoofdstad van Nederland’ met circa 10.000 jongeren met problematische schulden. En deze schulden, en de schaamte ervoor, kunnen leiden tot ander slechte gewoontes om je problemen te vergeten.

Socialdebt-oprichter Jamal, zelf ervaringsdeskundige, vindt dat het veel beter zou zijn als jongeren helemaal niet in de schulden kunnen komen. Bijvoorbeeld door het afschaffen van boetes op achterstallige rekeningen. “Alsof duurder maken de oplossing is voor iets niet kunnen betalen”.

Ook de politiek roept het al een tijdje: "Consumenten moeten beter beschermd worden tegen het aangaan van financiële verplichtingen." Maar deze pay later-betalingsregelingen vallen buiten alle regelgeving van consumentenkrediet. Europese regelgeving wordt op zijn vroegst eind 2026 van kracht en tot die tijd is het de sector die zichzelf mag reguleren. Maar die pakken liever winst dan verantwoordelijkheid. Leve de vrije markt!

Lekker Geven vindt het belangrijk dat jongeren met schulden structureel worden geholpen en begeleid. De jongeren die bij Socialdebt aankloppen, krijgen inzicht in hun financiën, leren verantwoordelijkheid nemen en vinden weer toekomstperspectief.

Dus tot er daadwerkelijk regelgeving is, zullen wij pleisters blijven plakken en dragen we graag bij aan fondsen die echt helpen, zoals Socialdebt. Helpen jullie mee?

Ps. Ben jij een jongere en herken je jezelf in dit verhaal? Weet dat je niet alleen bent. Socialdebt begeleidt je naar een leven zonder schuld: www.socialdebt.nl.