Onzichtbare strijd
gepubliceerd: december 2023
Beeld: DALL·E 3
Mijn patiënte is verkocht, terwijl ze dat niet wil.
Ze droomt en heeft ambities. Toch is ze verkocht aan iemand uit een ander land, aan iemand die haar taal niet spreekt: aan iemand uit een andere wereld.
Er is een onzichtbare strijd op Rotterdam-Zuid. Van meisjes (en jongens) die hier zijn geboren, Rotterdam ademen, maar hyperventileren - omdat traditionele waarden van hun ouders botsen met de taal die ze hier hebben leren spreken.
Mijn patiënte moest zich altijd gedragen zoals meisjes zich volgens haar ouders hoorden te gedragen. Schoonmaken, eten koken, wassen draaien: ook al was ze nog maar een kind. Ze zorgde voor haar ouders en de vele andere kinderen in huis.
Nooit speelde ze buiten.
Hoe ouder ze werd, hoe meer taken ze kreeg. Maar ondanks dat ze (bewust) geen tijd kreeg haar huiswerk te doen, maakte zij haar middelbare school af. Ze wil iets anders met haar leven. Maar toen ze aangaf te willen studeren, begon de strijd pas echt. De ruzies werden heftiger, tot haar familie besloot niet meer tegen haar te spreken.
Toen besloot ze haar huis te verlaten, met alle gevolgen van dien.
Waar denk je aan bij het woord feministe? Vast niet aan de vrouwen die tussen de moskeeën en Lebara-Mobile-reclames wandelen op de Beijerlandselaan. En toch wonen hier de sterkste, meest strijdbare vrouwen die tegen alle stroming in zich consequent vast blijven houden aan hun eigen stem, gevoel en integriteit.
Ondanks dat er dan soms niemand overblijft.
Op tweede kerstdag vraag ik steun voor deze eenzame strijd, waar maar weinig over wordt gesproken. Ik denk dat niet veel mensen zich realiseren dat bijvoorbeeld gedwongen uithuwelijking in Nederland veel vaker voorkomt dan we denken. De mensen die ermee te maken hebben zwijgen vaak, omdat ze gedrukt gaan onder strikte gedragsregels en sociale controle.
Mijn patiënte is inmiddels niet meer alleen. Broers en zussen hebben zich bij haar gevoegd en ze wonen samen in een huis op Zuid. Nu wil ze haar studie afmaken. Er is alleen te weinig geld om te studeren en haar broers en zussen te onderhouden. Ik wil de huur van hun huis gedurende haar studietijd overnemen.
Als we er samen voor kunnen zorgen dat mijn patiënt en haar broers en zussen kunnen studeren, dan creëren we niet alleen een toekomst voor hen, maar ook weer voor hun kinderen, en zelfs voor hun ouders – die zij op latere leeftijd waarschijnlijk weer gaan dragen.
Mensen kunnen er maar een puinhoop van maken met al onze regeltjes, ideeën en overtuigingen. Maar God, of welke naam je hem ook maar wil geven, zit in onszelf verscholen. Als je je aan jezelf vast houdt, valt uiteindelijk alles weg wat daar niet mee in overeenstemming is. Maar dit verzet doet pijn. En toch is het de enige manier om te breken met intergenerationeel (bicultureel) trauma.
,,Verzet begint niet met grote woorden
maar met kleine daden
zoals storm met zacht geritsel in de tuin
of de kat die de kolder in zijn kop krijgt
zoals brede rivieren
met een kleine bron
verscholen in het woud
zoals een vuurzee
met dezelfde lucifer
die een sigaret aansteekt
zoals liefde met een blik
een aanraking iets dat je opvalt in een stem
jezelf een vraag stellen
daarmee begint verzet
en dan die vraag aan een ander stellen"
(Remco Campert)